زایمان طبیعی و سزارین

زایمان یکی از حساس‌ترین فرآیندهای پزشکی است و به اصلاح اوج دوران بارداری یک زن است. طی زایمان یک یا چند نوزاد از رحم مادر خارج می شود.
زایمان یک فرآیند بسیار دردناک برای خانم‌ ها محسوب می‌شود. بنابراین نسبت به آن، ترس و استرس بسیار زیادی وجود دارد. این اظطراب و استرس، مخصوصا در خانم‌هایی که اولین بارداری خود را پیش رو دارند، چند برابر بیشتر از زنانی است که یک یا چند بار تجربه زایمان داشته‌اند. علاوه بر این ترس و اظطراب سلامت ۲ نفر (مادر و نوزاد) هم در هنگام زایمان در خطر است. به همین دلیل پزشکان همواره به دنبال روشی ایمن تر و بهتر به جهت کاهش درد و استرس مادر ها هستند.
فرآیند زایمان به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می شود ؛
✓ زایمان طبیعی
✓‌ زایمان سزارین
روش‌هایی که به تازگی کشف می‌شوند صرفا روش‌هایی برای افزایش کیفیت و کاهش عوارض در هر کدام از این روش‌ها و بیشتر کاهش درد در زایمان طبیعی است

زایمان طبیعی:
همانطور که از اسم این نوع زایمان مشخص است روشی است که می تواند بهترین گزینه برای زایمان باشد. معمولاً روشی که طبیعی باشد نمی تواند عارضه هایی را ایجاد کند که خطرات جبران ناپذیر داشته باشد.
زایمان طبیعی علارغم تمامی درد هایی را که متوجه مادران می کند اما فوایدی زیادی دارد که در زیر به بررسی این مزایا می پردازیم.

مزایای زایمان طبیعی برای نوزاد

• برای تنفس نوزاد مفید است
زایمان طبیعی برای تنفس نوزاد مفید است چون؛
هنگامی که نوزاد در رحم مادر است، ریه‌ هایش پر از مایع آمنیوتیک بوده و در حین زایمان طبیعی این مایع تا حدودی خارج می‌گردد.

• سیستم ایمنی نوزاد تقویت می شود.
نوزادانی که با زایمان طبیعی به دنیا می‌آیند، از طرف مادر باکتری‌های مفیدی را دریافت می‌کنند که رویِ سیستم ایمنی نوزاد و سلامت روده‌های او تأثیر مستقیم دارد. در زایمان طبیعی به خاطر گلبول‌های سفید نوزاد که در واقع سطح کاتکول آمین را نیز افزایش می‌دهند، ایمنی نوزاد بیشتر شده و از او محافظت می‌کند.
• امکان تکمیل رشد را به نوزاد می دهد:
یکی دیگر از مزایای زایمان طبیعی برای جنین این است که به او امکان می دهد به خوبی رشد خود را تکمیل کند و نیز در روزهای آخر، بیشترین میزان رشد سلول های مغزی، سیستم تنفسی و کبد را داشته باشد.

مزایای زایمان طبیعی برای مادر

• مادر یک روند طبیعی و بدون دستکاری را طی خواهد کرد.

• مادر هوشیار خواهد بود. حتی می‌تواند لحظه ی خارج شدن نوزاد را حس کند.

• در اکثر مواقع به شکل غیرتهاجمی انجام می شود.

•عوارض جانبی و خطرات کمی را به دنبال دارد.

• مادر پس از اتمام فرآیند زایمان به حالت اولیه خود باز می گردد و درد زیادی را متحمل نمی شود.

• این روش نسبت به سایر روش ها از لحاظ هزینه، مقرون به صرفه تر است.

•امکان در آغوش گرفتن نوزاد پس از زایمان طبیعی و شیردهی به او وجود دارد.

• مادر پس از زایمان، خونریزی زیادی نخواهید داشت.

مراحل زایمان طبیعی

زایمان طبیعی طی سه مرحله انجام می شود، که این مراحل به شرح زیر هستند:
✓ در مرحله ی اول زایمان طبیعی، باز شدن دهانه ی رحم مورد بررسی قرار می گیرد. هر چقدر که به زمان زایمان نزدیک شوید سرعت باز شدن دهانه نیز افزایش خواهد یافت. این باز شدن دهانه ی رحم موجب درد در ناحیه ی کمر و شکم مادر می شود.
در اواخر این مرحله دهانه رحم حدود ده سانتی متر باز خواهد شد که در این مرحله به اصطلاح مادر باید زور بزند.

✓ در مرحله دوم زایمان دهانه ی رحم بطور کامل باز می شود. در اواخر این مرحله نیز خروج نوزاد از رحم اتفاق می افتد. در طی مرحله ی دوم مادر نقش مهمی خواهد داشت و به طور معمول متخصص زنان از مادر می خواهد که زور بزند. که این زور زدن و انقباضات رحمی سبب می شود تا جنین خارج شود.

✓ در مرحله سوم که مرحله‌ی آخر هست نوزاد به دنیا می آید. زمانی که نوزاد از رحم خارج می شود جفت از دیواره رحم جدا شده و از رحم خارج می شود.
توجه داشته باشید که ؛ مدت زمان زایمان در افراد مختلف متفاوت خواهد بود و نیز مدت زمان شروع درد در بارداری اول بیشتر خواهد بود در صورتی که در زایمان های بعدی این زمان کاهش خواهد یافت.

وضعیت بدن مادر پس از زایمان طبیعی

دوران پس از زایمان هم می تواند برای مادر خطر آفرین باشد بنابراین با مشاهده این علائم حتماً باید به پزشک یا ماما مراجعه شود. این علائم عبارتند از:
✓ تب و لرز
✓ خونریزی بیش از میزان قاعدگی در هر زمان ویا ادامه خونریزی بیشتر از حد لکه بینی بعداز ده روز.
✓ درد و ورم ناحیه بخیه ها .
✓ هر گونه درد، قرمزی و تورم پستانها .
✓ لمس توده یا درد و تورم و خروج ترشحات چرکی از محل بخیه ها
✓خروج ترشحات چرکی و بدبو از مهبل
✓ درد زیر دل یا درد ساق پا
✓ بی اختیاری دفع ادرار و مدفوع ،درد یا سوزش هنگام ادرار کردن و تکرر ادرار
✓ افسردگی شدید.
✓ سرگیجه و رنگ پریدگی

مراقبت های لازم پس از زایمان
مراقبت های ضروری برای مادر پس از زایمان طبیعی، عبارتند از :
تغذیه : رژیم غذایی مادران شیرده بعد از زایمان در مقایسه با غذای زنان باردار نیاز به کالری و پروتئین بیشتری دارد .زیرا باید پروتئین ،کلسیم و سایر موادی که مادر در اثر شیردهی از دست میدهد تامین شود .

رفع خستگی و کاهش انرژی:
به دلیل نیاز نوزاد به مراقبت‌های 24 ساعته، خستگی یک امر غیر قابل اجتناب است. لازم است که مادر از هر فرصتی برای خوابیدن و استراحت (مخصوصا در ماه‌های اول) استفاده کند.

تا یک ماه از رابطه ی جنسی خوداری کنید

تا یک ماه از شنا کردن خوداری کنید
مراقبت های بهداشتی لازم را انجام دهید تا واژن دچار عفونت نشود.

زایمان سزارین

سزارین، یک نوع زایمان غیرطبیعی است که در آن نوزاد با ایجاد برشی در دیواره شکم و رحم مادر خارج می‌شود. در شرایطی که خانم باردار به دلایل پزشکی توانایی یک زایمان طبیعی را نداشته باشد از روش سزارین که نوعی عمل جراحی است استفاده می‌شود تا زایمان انجام شود.
همانطور که گفته شد بهتر است زایمان به شکل طبیعی انجام شود اما چنانچه شرایط خاصی به وجود بیاید که پزشک تشخیص دهد زایمان طبیعی مناسب نیست، در این زمان زایمان به شکل سزارین انجام می شود.
سزارین در شرایطی امن تر از زایمان طبیعی است که :
✓ در حالتی که زایمان قبلی _سزارین بوده باشد.
✓ بارداری دوقلو یا چند قلو باشد
✓ مسائلی از قبیل انقباض جفت و جراحی قبلی
✓ بزرگ‌ بودن سر جنین نسبت به لگن مادر
✓ قرارگیری جنین به طور غیرعادی
✓ اضطراب جنین پیش بیاید
✓ پارگی رحم پیش بیاید
✓ جنین نارس یا دیررس باشد
✓ شرایط پزشکی مادر، مانند؛ فشار خون بالا، دیابت و عفونت اجازه ی زایمان طبیعی را ندهد.

توجه داشته باشید که به استثنای موارد بیان شده و موارد اضطراری زایمان طبیعی را انتخاب کنید.

مراحل سزارین
مرحله ی اول برش شکم:
در این مرحله پزشک برش را از طریق دیواره شکم انجام می دهد. معمولا این کار به صورت افقی بین ناف و اندام تناسلی انجام می شود.

مرحله ی دوم برش رحم:
پس از بعد از برش شکم، وارد مرحله‌ی دوم می شویم در این مرحله برش رحم انجام می شود. این برش معمولا به صورت افقی در قسمت تحتانی رحم با عرض کم ایجاد می شود. بسته به موقعیت کودک در رحم و اینکه آیا عوارضی وجود دارد یا نه ممکن است از انواع دیگر برش رحم استفاده شود.

مرحله سوم تحویل نوزاد:
در مرحله سوم نوزاد از طریق برش ها به دنیا آورده می شود. پزشک اقدامات لازم ( از قبیل؛ پاک کردن دهان و بینی کودک از مایعات) را انجام می دهد. پس از آن بند ناف را برش می دهد و برش ها با بخیه ها بسته می شوند.

مزایای زایمان سزارین
• بدون درد بودن.عمل سزارین با بیهوشی کامل صورت می گیرد و نیازی به تحمل درد زایمان نخواهد بود.
• نسبت به زایمان طبیعی سریع تر و راحت انجام می شود.

.

عوارض و خطرات زایمان سزارین
✓عفونت
✓ احتمال چسبندگی بعد از عمل
✓ احتمال فتق شکافی
✓ خطرات و عوارض بیهوشی مانند تهوع، استفراغ و سردرد شدید
✓ احتمال لخته شدن خون در پاها یا ریه‌ی مادر
✓ احتمال از دست دادن خون و احتمال نیاز به انتقال خون
✓ خطر مرگ مادری و ایست قلبی
✓ امکان آسیب به روده و مثانه
✓ احتمال اختلالات جفت در بارداری‌های بعدی
✓ احتمال آسیب به رحم و مشکلات ناباروری
✓ احتمال آسیب به جنین

کلام آخر
در صورتی که نوزاد و مادر در شرایط طبیعی و ایده‌آلی باشند، پیشنهاد این است که زایمان به‌صورت طبیعی انجام گیرد. اما این موضوع به این معنی نیست که سزارین هیچ مزایایی برای مادر در بر نخواهد داشت.
این پیشنهاد صرفاً به دلیل کمتر بودن عارضه‌های پس از زایمان است. اما به‌طور کلی بهتر است ابتدا شرح حال فعلی شما توسط متخصص زنان در نظر گرفته شود و سپس نوع مناسب شما را پیشنهاد دهد.